Dekarbonizacja, czyli budownictwo neutralne dla klimatu w zasięgu ręki
Dom nowoczesny, niedrogi i niskoemisyjny – to marzenie nie tylko inwestorów, ale też każdego z nas. Wykorzystane materiały budowlane powinny być zoptymalizowane tak, aby maksymalnie zmniejszyć zużycie energii i związane z tym koszty, zarówno dla wykonawcy, jak i mieszkańców. Z pomocą przychodzi dekarbonizacja budownictwa, czyli dążenie do całkowitego ograniczenia emisji CO2.
Wyobraźmy sobie taką sytuację. Jest rok 2050. Kasia i Tomek właśnie dostali klucze do swojego nowego domu. Podłogi, sufity i ściany są wykonane z materiałów niskoemisyjnych, głównie na bazie betonu. Mało tego, 90% betonu wytworzono z materiałów odzyskanych po wyburzeniu budynków. Naturalnie izolujące właściwości betonu sprawiają, że w domu utrzymuje się umiarkowana temperatura, co zmniejsza ogólne zużycie energii.
Niskoemisyjne właściwości domu Kasi i Tomka są widoczne na rachunku ich generalnego wykonawcy. Zastosowane materiały nie są drogie w porównaniu do starszych technik budowlanych. Produkowane są lokalnie, zatem ograniczony jest ich transport, co wpływa na redukcję śladu węglowego. Są też zgodne z przepisami prawa budowlanego.
Niskoemisyjność: fikcja czy rzeczywistość?
Budownictwo neutralne klimatycznie jest możliwe. Wymaga jednak od branży budowlanej pełnej integracji – dotyczy to zarówno takich wskaźników jak bezpieczeństwo, koszty i trwałość, ale też aktywnej współpracy. Współpraca ta powinna obejmować nie tylko firmy z branży, ale też decydentów politycznych, którzy odgrywają kluczową rolę w rozwoju technologii niskoemisyjnych.
Trendy demograficzne i urbanistyczne wskazują, że w ciągu następnych trzech dziesięcioleci liczba mieszkańców obszarów miejskich wzrośnie o kolejne dwa miliardy ludzi, a 60% infrastruktury, której potrzebuje ludzkość, wciąż jeszcze nie zbudowano. W Europie już dwie trzecie ludności mieszka w miastach. Wiele ośrodków miejskich boryka się jednak z niedoborem mieszkań i koniecznością wymiany przestarzałej infrastruktury. Budynki są energochłonne i wysokoemisyjne, a ponad 30% śmieci na europejskich wysypiskach pochodzi z wyburzonych budynków.
Wyzwaniem branży budowlanej jest zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na wysokiej jakości budynki mieszkalne i infrastrukturę przy jednoczesnym przejściu na budownictwo niskoemisyjne i gospodarkę obiegu zamkniętego. W Holcim (dawniej Lafarge) wierzymy, że misja ta jest możliwa do zrealizowania.
Dekarbonizacja budownictwa jest wspólną misją
Osiągnięcie budownictwa neutralnego dla klimatu zależy głównie od zwiększonej współpracy w całym łańcuchu, od regulatorów po deweloperów, wykonawców i producentów. Takie podejście umożliwi osiągnięcie wspólnego celu: neutralnych klimatycznie budynków.
Pamiętajmy przy tym, że neutralność klimatyczną należy zdefiniować z uwzględnieniem wszystkich etapów życia budynku: od budowy po użytkowanie, rozbiórkę i recykling. Nie chodzi o to, by jeden materiał przeciwstawiać drugiemu. Liczy się ogólna emisja dwutlenku węgla przez nasze budynki i infrastrukturę. I w tym kierunku powinny podążać przepisy budowlane.
Holcim stawia na niską emisję CO2
Dekarbonizacja budownictwa wymaga zmniejszenia zużycia węgla przez przemysł cementowy i betonowy.
W Holcim w Polsce począwszy od lat 90. obniżyliśmy emisję w produkcji cementu i betonu o 40%. Do 2025 roku chcemy zmniejszyć ślad węglowy w naszych produktach o kolejne 15%. W Europie przyspieszamy naszą transformację, przeznaczając 145 milionów euro na inwestycje mające na celu zmniejszenie śladu węglowego o dodatkowe 15% do 2022 roku. Aby osiągnąć dalsze postępy, przyglądamy się zaawansowanym technologiom, takim jak wychwytywanie i wykorzystanie dwutlenku węgla. Projekty demonstracyjne rozwijają się w pożądanym kierunku i w perspektywie średnioterminowej należy oczekiwać wymiernych rezultatów.
Opracowujemy przyszłościowe materiały budowlane, aby dostarczyć najnowocześniejsze, innowacyjne i oszczędne technologie, które wspomogą transformację konwencjonalnego budownictwa.
Prawie połowa naszych patentów odnosi się do rozwiązań niskoemisyjnych, a większość naszych zespołów badawczo-rozwojowych i handlowych aktywnie współpracuje z klientami i partnerami, aby szybciej wprowadzać technologie na rynek. Obecnie wprowadzamy do obrotu beton, który pochłania CO2 i pozwala przekształcić odpady budowlane i porozbiórkowe w nowe materiały.
Już teraz wprowadziliśmy w Polsce beton nisko- i zeroemisyjny. W trakcie przeprowadzonych analiz ustalono, że beton niskoemisyjny ma emisyjność o 48% mniejszą od zwykłego betonu towarowego tej samej klasy. Do opracowania mieszanki oraz dalszego porównania jej emisyjności wykorzystano betony o tej samej klasie wytrzymałości i ekspozycji. Opierając się na tej samej recepturze, możliwe było również uzyskanie betonu zeroemisyjnego, dzięki włączeniu do procesu systemu kompensacyjnego realizowanego przy współpracy z ONZ.
Cena emisji dwutlenku węgla – komentarz Marcela Cobusa, Head of Region Europe, Holcim
– Aby przyspieszyć przejście sektora wytwórczego na gospodarkę niskoemisyjną, zasadnicze znaczenie dla stymulowania ciągłych inwestycji i innowacji ma konkurencyjność europejskiego przemysłu – mówił w wywiadzie dla „Politico” Marcel Cobus, Head of Region Europe, Holcim.
Zaznaczył, że celem powinno być czerpanie z produkcji lokalnej, która będzie korzystać z lokalnych umiejętności i zasobów do wytwarzania produktów do lokalnego użytku. Jego zdaniem utrzymanie produkcji na poziomie lokalnym jest podstawą gospodarki o obiegu zamkniętym. Ważna jest również regulacja emisji dwutlenku węgla w Europie.
– Biorąc pod uwagę zaawansowany stan regulacji emisji dwutlenku węgla w Europie w porównaniu z innymi regionami, popieramy natychmiastowe wprowadzenie mechanizmu opłat za emisję dwutlenku węgla w odniesieniu do cementu z importu w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Pozwoli to zwiększyć liczbę nowo powstających niskoemisyjnych rozwiązań w UE, zapewni przewidywalność inwestycji oraz zapobiegnie „ucieczce emisji dwutlenku węgla” i inwestycji.
Cobus zwraca uwagę, że należy myśleć bardziej długofalowo. Celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w budownictwie do 2050 roku, ale żeby tak się stało, należy zagwarantować, że cena CO2 będzie istotna nie tylko dla producentów, ale też dla użytkowników końcowych.
– Ustalanie cen emisji dwutlenku węgla mogłoby przybrać formę opłaty konsumpcyjnej, która stymulowałaby innowacje, zachęcałaby do tworzenia rozwiązań alternatywnych i przyspieszała ich wprowadzanie na rynek. Nie chodzi o to, czy potrzebujemy ceny emisji dwutlenku węgla. Pytanie brzmi: „Jak możemy zaprojektować taką cenę emisji dwutlenku węgla, aby była ona istotna we wszystkich procesach decyzyjnych?”.
Na koniec Marcel Cobus z Holcim zaznaczył, że kluczową rolę w ustalaniu cen mają decydenci polityczni, ale równolegle powinny być wprowadzane odpowiednie przepisy budowlane.
Podsumowanie
Budownictwo neutralne pod względem klimatycznym wymaga zaakceptowania nowych materiałów, technik budowlanych i norm opartych na zrównoważonym rozwoju. Wymaga również, aby rosnące koszty emisji dwutlenku węgla znalazły odzwierciedlenie w rozwiązaniach budowlanych, bez barier utrudniających ich przyjęcie. Rozwiązania niskoemisyjne muszą stać się normą i tym samym być bardziej konkurencyjne w porównaniu z rozwiązaniami konwencjonalnymi.
Artykuł powstał na podstawie wywiadu udzielonego przez Marcela Cobusa, Head of Region Europe, Holcim dla „Politico”. Tekst oryginalny: Climate-neutral construction is within our grasp (data publikacji 4.12.2019).
